Z czego zbudowany jest rower?

Wycieczki rowerowe bliższe i dalsze, to świetny sposób na odpoczynek, złapanie dystansu od codzienności, a także zadbanie o własne zdrowie. Wielokrotnie powtarza się, że korzystanie z jednośladów, czyli w tym przypadku używanie własnej siły fizycznej do ich napędzania, pozytywnie wpływa na kondycję naszego serca oraz mięśnie. Stajemy się silniejsi, mamy większą wydolność, mniej się męczymy, a zarazem poprawia się nasze samopoczucie. Żeby jednak to było możliwe, nie wystarczy sama siła fizyczna. Musi ona w jakiś sposób oddziaływać na konkretne elementy budowy roweru, aby ten mógł ruszyć do przodu i pokonywać kolejne kilometry. Sprawdźmy zatem, z czego zbudowany jest jednoślad, który mamy w garażu, piwnicy lub zamierzamy kupić.

Rama rowerowa

Podstawowy element budowy roweru, a zarazem najważniejszy, to jego rama. To do niej mocowane są kolejne podzespoły, dzięki którym jednoślad stanowi całość. Rama rowerowa najczęściej wykonana jest z aluminium, chociaż w sprzedaży dostępne są warianty stalowe oraz karbonowe. Konstrukcja tego elementu przypominać może połączone ze sobą dwa trójkąty. Składa się ona z kilku ważnych części, wśród których warto znać górną rurę, główkę ramy, w której znajdują się stery (łożysko), rurę podsiodłową, a także mufę suportu. W trakcie zakupu roweru należy zwrócić szczególną uwagę na wspomnianą rurę, która znajduje się najwyżej w całej konstrukcji. Jej wysokość jest zależna od rodzaju roweru oraz płci, do której jest kierowany konkretny egzemplarz. W rowerach damskich najczęściej jest ona obniżona, aby umożliwić łatwe wsiadanie i zsiadanie z jednośladu. Omawiając ramę, nie możemy pominąć tematu geometrii. Jest ona bardzo istotna z punktu widzenia zajmowania dogodnej pozycji na rowerze. Geometria to zachowanie odpowiednich kątów pomiędzy poszczególnymi rurami wchodzącymi w skład ramy oraz ich długość. To kwestia szczególnie ważna z punktu widzenia zajmowania właściwej pozycji na jednośladzie – wyprostowanej lub pochylonej, w zależności od rodzaju roweru i jego przeznaczenia. Rozmiar ramy to szczególnie ważny aspekt, który należy wziąć pod uwagę przy zakupie nowego jednośladu. Musi być ona dopasowana do wysokości użytkownika, aby zapewniać komfortową i bezpieczną jazdę.

Układ kierowniczy

Drugim bardzo ważnym składnikiem budowy roweru jest układ kierowniczy. Najbardziej rzucającym się w oczy elementem w tym przypadku jest kierownica. Dzięki ruchom wykonywanym za jej pomocą możliwe jest skręcanie. Kierownica połączona jest z ramą przy wykorzystaniu do tego celu specjalnego mostka, czyli wspornika. Możemy zauważyć na niej dodatkowy osprzęt w postaci klamek hamulca, manetek do zmiany biegów, a także dzwonka. Zazwyczaj jej standardowym wyposażeniem są gripy, które umożliwiają wygodne trzymanie kierownicy w rękach. W przypadku modeli o kształcie baranich rogów, które stosuje się w rowerach szosowych, zobaczyć można na nich zamiast gripów, specjalne owijki. Ważną rolę w przypadku kierownicy odgrywa jej kształt. Wspomniane baranki pomagają w zachowaniu aerodynamicznej pozycji i szybszą jazdę. Prostą kierownicę spotkamy w większości pozostałych modeli, za wyjątkiem miejskich jednośladów, gdzie jest ona delikatnie zagięta w kierunku rowerzysty (tzw. jaskółki).

Napęd

Dotychczas wymienione komponenty roweru są bardzo ważne, ale nic po nich, jeśli nie będzie odpowiedniego napędu. To element budowy roweru, dzięki któremu jazda w ogóle jest możliwa. Oczywiście możemy np. się odpychać, ale nie taka jest idea tego jednośladu. Napęd roweru to w głównej mierze mechanizm korbowy. Jest on umieszczony w dolnej części jednośladu i przymocowany do ramy poprzez muf suportu. Od strony zewnętrznej korba składa się z dwóch ramion, na których montuje się pedały. Jej wnętrze skrywa zaś tarczę z zębami, czyli zębatki. Kolejne elementy napędu możemy znaleźć przy tylnym kole rowerowym. Znajduje się tutaj kaseta (wolnobieg) z przerzutką. Kiedy rowerzysta zaczyna kręcić pedałami, w ruch wprawiane są zębatki. Na nich zamontowany jest łańcuch, który jednocześnie wpływa na tylną kasetę. Gdy zmieniamy bieg za pomocą manetek, czy to na tylnej czy na przedniej przerzutce, łańcuch przemieszczany jest na zębatkę o innej wielkości.

Koła

Aby rower mógł jechać, musi być wyposażony w koła. W przypadku tego jednośladu mówimy o przednim i tylnym. Obydwa koła zbudowane są tak samo. Ich centralną część stanowi piasta. W niej znajduje się łożysko. Piasta to także miejsce, gdzie schodzą się wszystkie szprychy połączone z obręczą. Na niej umieszczona jest dętka i opona. Decydując się na zakup nowego roweru, należy zwrócić szczególną uwagę na wielkość kół. Powinny być one dostosowane do rozmiarów ramy, a także rowerzysty. Istotna jest także charakterystyka opon, czyli szerokość oraz rodzaj bieżnika. Inne bowiem zastosujemy do jazdy wyłącznie po mieście oraz zjazdów w bardziej skomplikowanym terenie.

Hamulce

Jazda na rowerze to przyjemność, ale kiedyś trzeba zwolnić lub całkowicie się zatrzymać. Potrzebne są do tego odpowiednie hamulce. Żeby ich użyć, wystarczy wcisnąć klamki, które są umieszczone na kierownicy. Wtedy też, w zależności od rodzaju, wywierana jest siła na obręcz lub tarczę, która powoduje, że jednoślad zwalnia bądź się zatrzymuje. Wyróżnić możemy kilka rodzajów hamulców rowerowych. V-brake to dotychczas jeden z najpopularniejszych typów. Zasada ich działania opiera się na pociągnięciu (za pomocą klamki) linki, która sprawia, że ramiona hamulców tworzą odwróconą literę “V”. Wtedy też okładziny, które się na nich znajdują, zaczynają dotykać obręczy koła, powodując zwolnienie jego obrotów oraz zatrzymanie. Inaczej funkcjonują hamulce tarczowe, które można podzielić na mechaniczne oraz hydrauliczne. W obydwu jednak przypadkach wywiera się siłę nie na obręcz, a na specjalne tarcze. W hamulcach tarczowych mechanicznych dzieje się to za pomocą linki natomiast w hydraulicznych dzięki specjalnemu płynowi. Niegdyś popularne było inne rozwiązanie, czyli torpedo. Hamulce były umieszczone w tylnej piaście, a żeby się zatrzymać, wystarczyło przekręcić ramiona korby do tyłu. Dziś taki rodzaj możemy spotkać w rowerkach dziecięcych.

Zawieszenie

Zawieszenie to element, który odpowiada za komfort oraz bezpieczeństwo w trakcie jazdy na rowerze. Dzięki amortyzatorowi łatwiej poruszać się jednośladem, ponieważ eliminowane są ewentualne drgania oraz tłumione wstrząsy. Przeważnie jest on zamontowany na widelcu przedniego koła, ale bardzo często można spotkać modele rowerów, gdzie ten element występuje również przy tylnym kole (tzw. damper). Innym rozwiązaniem jest tzw. sztuczny widelec.

Na które elementy zwrócić uwagę przy zakupie roweru?

Wszystkie komponenty budowy roweru są bardzo ważne, a na niektóre z nich należy zwrócić szczególną uwagę przy zakupie nowego jednośladu. Przede wszystkim na jego rodzaj. W mieście sprawdzi się rower miejski, ale co ciekawe, również MTB, który jest przeznaczony do bardziej skomplikowanego terenu. Na długie wycieczki wybierzemy model trekkingowy. Żeby poczuć większe prędkości, skorzystamy z roweru szosowego. Kolejnymi ważnymi aspektami są rama i jej rozmiar, o czym już wspominaliśmy. Dopasowanie tego elementu jest istotne z uwagi na wysokość rowerzysty oraz predyspozycje fizyczne. Dzięki dobraniu właściwej ramy rowerowej podróż jednośladem jest przyjemnością, a nie męczarnią. Więcej szczegółów na ten temat możecie poznać w naszym innym wpisie. Nie bez znaczenia jest także rodzaj hamulców, a także napęd – konkretnie ilość przerzutek. Wybierając nowy rower, koniecznie trzeba przyjrzeć się kołom oraz ich rozmiarowi, a także podjąć decyzję, czy wolimy amortyzator, czy sztywny widelec.

Budowa roweru a obowiązkowe wyposażenie

Chcąc bezpiecznie podróżować rowerem, nie można zapominać o obowiązkowym jego wyposażeniu. W tym temacie musimy odwołać się do przepisów, czyli Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. 2003 nr 32 poz. 262 z późn. zm.). Z tego dokumentu dowiadujemy się, że obowiązkowe wyposażenie roweru to:

• przednie oświetlenie, czyli minimalnie jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej,
• tylne oświetlenie, czyli w minimalnym zakresie jedno światło odblaskowe o barwie czerwonej, przy czym jego kształt musi być inny niż trójkąt,
• tylna lampka rowerowa, czyli minimum jedno światło pozycyjne o barwie czerwonej,
• hamulec,
• sygnał dźwiękowy, np. dzwonek.

Elementy te są wymagane, ponieważ wpływają na bezpieczeństwo rowerzystów w ruchu drogowym, ale także innych uczestników.

Podsumowanie

Budowa roweru nie jest skomplikowana. Na jednoślad składa się rama, układ kierowniczy, napęd, koła, hamulce oraz zawieszenie. Dzięki omówionym komponentom możemy cieszyć się spędzaniem aktywnie czasu ze znajomymi, rodziną, a nawet solo. Pamiętać musimy, że elementy te są ważne także przy wyborze nowego roweru. Zwłaszcza rozmiar ramy rowerowej, a także kół. Dzięki temu będziemy mogli dobrać odpowiedni jednoślad, z którego korzystanie będzie nieustającą przyjemnością.